Wybór zasobnika ciepłej wody użytkowej to jedno z tych zagadnień, które potrafią przesądzić o sprawności całej instalacji grzewczej w domu. W praktyce, osoby budujące lub modernizujące systemy podgrzewania wody stają najczęściej przed wyborem między dwoma rozwiązaniami: bojlerem elektrycznym z wężownicą a jego odpowiednikiem dwupłaszczowym, pozbawionym wewnętrznej spirali. Oba typy urządzeń zasilane są energią elektryczną lub współpracują z dodatkowymi źródłami ciepła. Różnice konstrukcyjne determinują jednak sposób ich działania, efektywność, możliwości rozbudowy instalacji, jak również elastyczność w podłączaniu do różnych źródeł grzewczych.
W poniższym artykule wyjaśnimy, jak działa każdy z typów bojlerów, z czym wiąże się jego eksploatacja i jak podłączyć bojler elektryczny z wężownicą lub jego odpowiednik bez spirali wewnętrznej.
Z punktu widzenia użytkownika końcowego oba typy bojlerów spełniają to samo zadanie – podgrzewają i przechowują wodę użytkową. Różnice pojawiają się dopiero na poziomie konstrukcyjnym i funkcjonalnym. Bojlery elektryczne z wężownicą wyposażone są w spiralny wymiennik ciepła umieszczony w środku zbiornika, przez który przepływa gorący czynnik grzewczy, najczęściej pochodzący z zewnętrznego źródła: pompy ciepła, kotła gazowego, kolektorów słonecznych. Konstrukcja tego typu umożliwia także zastosowanie drugiej wężownicy, co znacząco zwiększa elastyczność całego systemu.
Z kolei bojler dwupłaszczowy zamiast wężownicy wykorzystuje podwójną strukturę zbiornika. Woda użytkowa znajduje się wewnątrz, natomiast zewnętrzny płaszcz zalewany jest czynnikiem grzewczym. Cała powierzchnia ścian wewnętrznego zbiornika staje się wówczas obszarem wymiany ciepła. To rozwiązanie oferuje wysoką sprawność w zakresie nagrzewania dużych objętości wody w stosunkowo krótkim czasie.
Oba warianty mają swoje ograniczenia i zalety. Ostateczny wybór powinien wynikać z takich zmiennych jak liczba punktów poboru ciepłej wody, typ źródła ciepła, warunki przestrzenne oraz preferencje dotyczące instalacji i konserwacji urządzenia.

Urządzenie tego typu bazuje na prostej zasadzie. Wewnątrz zbiornika znajduje się zwinięta w spiralę rura – wężownica – przez którą przepływa gorący nośnik energii. Przekazuje on ciepło wodzie znajdującej się w zasobniku, ogrzewając ją pośrednio. Taki model wymiany ciepła jest szczególnie skuteczny w systemach, gdzie dostępne źródła mają stosunkowo niską temperaturę – jak w przypadku pomp ciepła lub instalacji solarnych. Spiralna forma wężownicy gwarantuje kontakt z dużą powierzchnią, co wspomaga wydajność urządzenia.
Na uwagę zasługuje również możliwość zamontowania drugiej wężownicy – szczególnie istotnej w budynkach, gdzie instalacja korzysta z więcej niż jednego źródła ciepła. Przykładowo, dolna część zbiornika obsługiwana może być przez instalację solarną, natomiast górna – przez grzałkę elektryczną lub kocioł. Dodatkowo, dzięki dostępności bojlerów o dużych pojemnościach, urządzenie tego typu nadaje się do zasilania kilku punktów poboru jednocześnie.
Jak podłączyć bojler z wężownicą, by jego działanie było skuteczne? Schemat instalacji zależy od konkretnego układu grzewczego. Wymaga to prawidłowego dobrania parametrów hydraulicznych oraz zabezpieczenia temperatury na wejściu i wyjściu z wężownicy. Warto też uwzględnić kierunek przepływu – przeciwny do kierunku podgrzewanej wody – w celu zwiększenia efektywności cieplnej.
Różnicą, którą natychmiast można zauważyć, jest brak elementu spiralnego. W bojlerze dwupłaszczowym ciepło przekazywane jest przez przestrzeń pomiędzy wewnętrzną a zewnętrzną ścianą zbiornika – czyli tak zwany płaszcz grzewczy. Woda użytkowa znajduje się w środku, natomiast gorący czynnik przepływa na zewnątrz zbiornika, równomiernie otaczając go z każdej strony. Taki układ pozwala na szybkie podgrzanie dużej objętości wody.
Zaletą tego rozwiązania jest ogromna powierzchnia wymiany ciepła. Dzięki temu urządzenie radzi sobie nawet z bardzo wysokim zapotrzebowaniem, co czyni je użytecznym np. w domach z kilkoma łazienkami. Obecność poliuretanowej izolacji ogranicza straty energii i pozwala magazynować ciepło przez dłuższy czas. Wadą jest jednak większy gabaryt, który wymaga odpowiednio przystosowanego miejsca instalacji.
Bojler tego typu nie najlepiej sprawdza się w instalacjach niskotemperaturowych. Praca z pompą ciepła lub instalacją solarną o zmiennym natężeniu wymaga wysokiej sprawności wymiennika ciepła, czego w przypadku modelu dwupłaszczowego trudno oczekiwać bez zastosowania dodatkowych elementów grzewczych. Ponadto, ze względu na zwartą konstrukcję, urządzenie zazwyczaj pracuje w układzie z jednym źródłem ciepła.
Pod względem instalacyjnym oba te typy urządzeń grzejących wodę wymagają odmiennego podejścia. Bojler elektryczny z wężownicą daje zdecydowanie większe możliwości integracyjne. Dzięki niezależnemu układowi spiralnemu możliwe jest podłączenie do różnych źródeł ciepła – zarówno jednocześnie, jak i naprzemiennie. Takie rozwiązanie sprawdza się w systemach, gdzie energia cieplna pozyskiwana jest w sposób zmienny lub sezonowy – np. latem z kolektorów słonecznych, zimą z kotła gazowego.
Z kolei konstrukcja bojlera dwupłaszczowego predysponuje go do współpracy z jednym, wydajnym źródłem ciepła – takim jak kocioł na paliwo stałe lub elektryczna grzałka. Choć urządzenie oferuje szybsze podgrzewanie wody, brak możliwości rozdzielenia obiegów cieczy grzewczej ogranicza jego zastosowanie w bardziej złożonych systemach. W efekcie, inwestor nie ma możliwości rozbudowy instalacji lub elastycznego zarządzania priorytetami źródeł.
Choć urządzenie dwupłaszczowe bez wężownicy może wydawać się korzystniejsze cenowo, należy uwzględnić również długoterminowe aspekty eksploatacyjne. Dla osób korzystających z hybrydowych źródeł ciepła – takich jak połączenie pompy ciepła z kolektorami słonecznymi – bojler elektryczny z wężownicą będzie rozwiązaniem nie tylko bardziej wydajnym, ale również ekonomicznie uzasadnionym. Jego konstrukcja umożliwia dopasowanie się do zmiennych warunków pracy i źródeł energii.
Z kolei wariant dwupłaszczowy sprawdzi się w sytuacjach, gdzie potrzebne jest szybkie nagrzanie dużej ilości wody i magazynowanie jej bez utraty temperatury przez dłuższy czas. Wysoka powierzchnia wymiany ciepła oraz skuteczna izolacja sprzyjają intensywnemu użytkowaniu w jednym cyklu grzewczym. Trzeba jednak liczyć się z tym, że rozwiązanie to traci na efektywności w instalacjach o niskiej temperaturze zasilania.
W kontekście całkowitych kosztów inwestycji, warto wziąć pod uwagę nie tylko cenę samego urządzenia, ale też koszt jego montażu, wymagania przestrzenne oraz możliwość adaptacji w przyszłości. Bojler z wężownicą, mimo że nieco droższy, daje więcej swobody i sprawdzi się w systemach projektowanych z myślą o długoterminowej rozbudowie.
Wybór pomiędzy bojlerem elektrycznym z wężownicą a jego odpowiednikiem dwupłaszczowym nie sprowadza się wyłącznie do kwestii ceny. Każde z tych rozwiązań odpowiada na inne potrzeby – od struktury instalacji, przez charakterystykę źródeł ciepła, po oczekiwania dotyczące tempa podgrzewania wody. Bojler z wężownicą oferuje większą elastyczność, łatwiej integruje się z hybrydowymi systemami, a jego uniwersalność pozwala na stopniową rozbudowę instalacji. Dwupłaszczowy natomiast lepiej radzi sobie w prostych, jednopunktowych układach, gdzie liczy się szybka dostępność dużej ilości ciepłej wody.
Decyzja powinna być oparta na analizie całego systemu grzewczego, jego źródeł, warunków pracy oraz oczekiwanej niezawodności. Świadomy wybór zapewni nie tylko komfort codziennego użytkowania, ale również optymalizację zużycia energii na lata.
Wróć do bloga